Plot is geweldig. Er is in het leven weinig beter of leuker dan plot, het combineert drie ingrediënten: een idee, een plan en een mislukking. Het idee moet goed genoeg zijn om er een plan voor te maken waarmee je aan de slag kunt om het idee te verwezenlijken. En dat plan mislukt. Dat moet. De mislukking is een cruciaal onderdeel van plot, want de mislukking maakt het menselijk .
Don DeLillo legt dat mooi uit.
To plot is to live … We start our lives in chaos, in babble. As we surge up into the world, we try to devise a shape, a plan. There is dignity in this. Your whole life is a plot, a scheme, a diagram. It is a failed scheme, but that is not the point. To plot is to affirm life, to seek shape and control.
Zo werkt het, in een boek net zoals in het leven. Idee, plan, mislukking. Daar moeten we het mee doen. In die drie elementen zit alles wat je nodig hebt. Het idee en het plan zetten aan tot actie, ook in een verhaal. Door de combinatie van idee en plan moeten de personages iets gaan doen, en zodra ze in actie komen, wordt het duidelijk wie ze zijn, waar hun problemen liggen en of we ze kunnen vertrouwen of niet. Idee en plan vormen samen het begin. Maar de mislukking is de motor van het geheel. Door de mislukking blijft de actie op gang.
There is no success like failure, zong Bob Dylan al in 1965. And a failure is nu success at all.
Elke mislukking is een volgende stap op weg door het plot. Elke mislukking spoort aan tot een nieuw plan en een nieuwe actie. In de mislukking leren we de personages kennen, juist de tegenslag brengt het karakter naar boven.
Plot is ook actie en de actie bepaalt het karakter. De vraag is niet zozeer waarom iemand iets doet, maar wat hij gaat doen na een mislukking of tegenslag of verraad of … vul maar in. Het karakter van een personage leer je kennen en herken je aan wat hij doet, aan zijn handelingen. Daarmee onderscheidt het ene individu zich van het andere.
Een mens kan van alles denken en zeggen, maar in wat hij doet, is zijn keuze beperkt. In wat hij doet, komt zijn keuze tot uiting.
Met wilde plannen, orgiastische ideeën en prachtige verhalen kan iemand lui, egoïstisch en oninteressant zijn. Pas wanneer woorden en gedachten worden omgezet in daden -om iets te bereiken, te verhinderen of te ontdekken, om zichzelf of anderen te helpen- krijgt een persoonlijkheid waarde voor anderen. Betekenis. De betekenis van gedachten en uitspraken is de betekenis van woorden en die is abstract en manipuleerbaar. De betekenis van actie wordt gemaakt door de manier waarop de handeling de omgeving beïnvloedt. Die betekenis is een waarde -positief of negatief- voor de omgeving.
Dat is het verschil.
